Koniec zakazu reklamy dla lekarzy – co się zmieni?

Wraz z nadchodzącym rokiem, społeczność lekarska stanie w obliczu znaczących zmian regulacyjnych. Nowelizacja Kodeksu Etyki Lekarskiej, która wejdzie w życie 1 stycznia 2025, zrewolucjonizuje dotychczasowe zasady dotyczące promocji usług medycznych. Kluczową modyfikacją będzie zniesienie całkowitego zakazu reklamy działalności prowadzonej przez lekarzy, obowiązującego od wielu dekad. To oznacza, że już niedługo możesz spotkać reklamę online promującą usługi specjalistów z branży medycznej.

Nowe możliwości informowania o usługach medycznych dla lekarzy

Obecnie, Art. 63. kodeksu etyki lekarskiej głosi: “Lekarz tworzy swoją zawodową opinię jedynie w oparciu o wyniki swojej pracy, dlatego wszelkie reklamowanie się jest zabronione” oraz “Lekarz nie powinien wyrażać zgody na używanie swego nazwiska i wizerunku dla celów komercyjnych”. Zakaz reklamy usług medycznych jest więc jednoznaczny. Ten zapis ma wkrótce ulec znacznej modyfikacji.

Zgodnie z przyjętymi zmianami, lekarze zyskają uprawnienia do informowania społeczeństwa o oferowanych przez siebie świadczeniach zdrowotnych. Informacja będzie mogła mieć charakter reklamowy, o ile nie złamie przy tym kodeksu etyki lekarskiej. 

Treść zapisu Kodeksu Etyki Lekarskiej obowiązującego od 1 stycznia 2025 roku.

Ta rewolucyjna decyzja stanowi odpowiedź na dynamicznie zmieniający się krajobraz komunikacji w erze cyfrowej. Dyrektywy Unii Europejskiej jasno określają, że nie można zakazać reklamy. Zmiana pozwala więc dostosować się do rozporządzeń wspólnoty.

Dopuszczalne formy promocji usług

Pomimo zniesienia ogólnego zakazu reklamy dla lekarzy, nowe przepisy wprowadzają pewne ograniczenia dotyczące sposobu prezentowania oferty przez lekarzy. Artykuł 71 znowelizowanego Kodeksu Etyki Lekarskiej wyraźnie określa, że lekarz może przekazywać informacje o swoich usługach, o ile taka komunikacja jest zgodna z zasadami etyki lekarskiej. Lekarzy obowiązują także przepisy ustaw, rozporządzeń, uchwał Naczelnej Rady Lekarskiej oraz orzecznictwa sądów lekarskich. 

Przykładowo, niedopuszczalne będzie wykorzystywanie autorytetu lekarza do promowania usług niezwiązanych z wykonywaniem zawodu medycznego. Takie praktyki, jak zachęcanie do zakupów w sklepie internetowym o tematyce niemedycznej podczas prowadzenia bloga o zdrowiu, zostaną uznane za naruszenie nowych regulacji.

Wyzwania interpretacyjne i potrzeba jasnych wytycznych

Pomimo pozytywnych intencji wprowadzonych zmian, istnieje obawa, że nowe przepisy mogą rodzić wątpliwości interpretacyjne. Komisja Etyki Lekarskiej Naczelnej Rady Lekarskiej planuje opracowanie szczegółowych komentarzy do znowelizowanego Kodeksu, mających na celu wyjaśnienie potencjalnych niejasności.

W odpowiedzi na tę potrzebę, Naczelna Izba Lekarska zamierza stworzyć ogólnodostępny komentarz w formie elektronicznej. Ten dynamiczny zasób będzie regularnie aktualizowany, uwzględniając zmieniające się interpretacje oraz dyskusje prowadzone w środowisku lekarskim. Celem tej inicjatywy jest zapewnienie spójności i przejrzystości w stosowaniu nowych regulacji.

Wzorce z innych branż jako drogowskaz dla lekarzy

W procesie opracowywania nowych wytycznych, środowisko lekarskie może czerpać inspirację z doświadczeń innych grup zawodowych, które już przeszły przez podobne zmiany. Przykładem może być liberalizacja przepisów dotyczących informowania o działalności, która miała miejsce w Kodeksie Etyki Adwokackiej w 2023 roku.

Lekcje z praktyk adwokackich

Pomimo utrzymania zakazu reklamy usług prawniczych, adwokaci zyskali możliwość informowania o swojej działalności, co doprowadziło do zwiększonej aktywności w mediach społecznościowych. Doświadczenia prawników mogą stanowić cenny drogowskaz dla lekarzy, wskazując na granice między akceptowalną informacją a niedozwoloną reklamą.

Warto również zwrócić uwagę na rozwiązania przyjęte w Kodeksie Etyki Adwokackiej, takie jak zakaz współpracy z podmiotami pozyskującymi klientów w sposób sprzeczny z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Wprowadzenie podobnych regulacji dla lekarzy mogłoby pomóc w utrzymaniu wysokich standardów etycznych w branży medycznej.

Potencjalne korzyści i wyzwania zniesienia zakazu reklamy 

Zniesienie zakazu reklamy dla lekarzy niesie ze sobą zarówno szanse, jak i potencjalne zagrożenia. Z jednej strony, pacjenci zyskają łatwiejszy dostęp do informacji o oferowanych usługach medycznych, co może przyczynić się do podejmowania bardziej świadomych decyzji dotyczących opieki zdrowotnej. Jednak z drugiej strony, istnieje ryzyko nadużyć i nieuczciwych praktyk promocyjnych, które mogłyby podważyć zaufanie do zawodu lekarza.

Zwiększona przejrzystość i konkurencyjność

Zwolennicy zniesienia zakazu reklamy argumentują, że umożliwienie lekarzom informowania o swojej działalności przyczyni się do zwiększenia przejrzystości na rynku usług medycznych. Pacjenci będą mogli łatwiej porównywać oferty różnych specjalistów, co może prowadzić do większej konkurencyjności i lepszej jakości świadczonych usług.

Obawy o zachowanie standardów etycznych

Z kolei krytycy nowych regulacji obawiają się, że brak jasnych wytycznych może doprowadzić do działań niezgodnych z etyką zawodową. Istnieje obawa, że niektórzy lekarze mogą stosować w agresywne techniki marketingowe, promując swoje usługi w sposób nierzetelny lub wprowadzający w błąd.

Rola organów samorządu lekarskiego

W obliczu tych zmian, kluczową rolę odegrają organy samorządu lekarskiego, takie jak rzecznicy odpowiedzialności zawodowej oraz sądy lekarskie. To na nich spoczywać będzie obowiązek egzekwowania przestrzegania nowych przepisów oraz reagowania na ewentualne naruszenia zasad etyki zawodowej.

W przypadku stwierdzenia naruszeń, lekarze mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności zawodowej. Katalog kar obejmuje upomnienia, nagany, zakazy wykonywania funkcji kierowniczych, zawieszenia lub nawet dożywotnie pozbawienie prawa wykonywania zawodu. Ponadto, jeśli naruszenie stanowi równocześnie przestępstwo, może zostać wszczęte postępowanie karne.

Aby zapewnić skuteczne wdrożenie nowych regulacji, niezbędna będzie ścisła współpraca pomiędzy organami samorządu lekarskiego, lekarzami oraz instytucjami odpowiedzialnymi za egzekwowanie prawa. Kluczową rolę odegra również edukacja środowiska medycznego, mająca na celu wyjaśnienie nowych zasad i promowanie najlepszych praktyk w zakresie informowania o usługach.

Co zmieni się w przyszłości?

Zniesienie zakazu reklamy dla lekarzy stanowi krok w kierunku większej przejrzystości i dostępności informacji na rynku usług medycznych. Pomimo obaw i wyzwań, jakie niosą ze sobą te zmiany, istnieje szansa na stworzenie bardziej konkurencyjnego i zorientowanego na pacjenta środowiska opieki zdrowotnej.

Sukces tej transformacji będzie jednak zależał od skutecznego wdrożenia jasnych wytycznych oraz ścisłego egzekwowania standardów etycznych. Tylko dzięki zrównoważonemu podejściu, uwzględniającemu zarówno potrzeby pacjentów, jak i integralność zawodu lekarza, nowe regulacje będą mogły przynieść oczekiwane korzyści dla całego społeczeństwa.